Bello-dono
Atropa belladonna
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-empouisounado, Boutoun-negre, Mourello-furiouso, Pouisoun.
Noms en français : Belladone, Bouton-noir.
Descripcioun :La bello-dono es uno grando erbo renadivo à port d'aubret que viéu pas gaire de tèms. Se recounèis eisa à si flour en campano brunello e si fru negre un cop madur.
Usanço :Touto la planto (fueio, fru...) caup proun d'alcalouïde dangeirous coume l'atroupino e l'iociamino que sèrvon aro en medecino (anestesìo). A l'age-mejan fasié partido di poutingo di masclo. Se saup peréu que li richo italiano de la Reneissènço se metien de jus de boutoun-negre dins lis iue pèr groussi si vistoun (marco de l'amour!).
Port : Aubret
Taio : 40 à 150 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Atropa
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Esclargiero
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucaio
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Atropa belladonna L., 1753
Amelanchié
Amelanchier ovalis
Rosaceae
Àutri noum : Amelenquié, Avelanchié, Melanchié, Averanchié, Escoubo-d'iero.
Nom en français : Amélanchier.
Descripcioun :L'amelanchié, qu'a douna lou noum en latin e francés, flouris belamen à la primo avans que de sourti si fueio. Aquésti soun roundo e dentado. Fai de pichot fru blu pièi negre.
Usanço :Se saup bessai pas trop que li fru soun bon à manja. Tastas-lei e veirés qu'an bon goust se soun pas trop se. Li ramo servien, à passa tèms, à faire d'escoubo pèr neteja lis iero de cauco -Escoubo-d'iero- (O. Madon).
Port : Aubret
Taio : 0,5 à 4 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Amelanchier
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Mars à jun
Liò : Roucaio
- Bos clar
- Relarg à jóuinis aubret
- Roco
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Amelanchier ovalis Medik., 1793